Áp thấp nhiệt đới là gì? Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới?

Cập nhật: 28/03/2024

Áp thấp nhiệt đới là gì? Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới? Để trả lời những câu hỏi này, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.

Xem nhanh nội dung

Áp thấp nhiệt đới là gì? Áp thấp nhiệt đới tiếng Anh là gì?
Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới
Áp thấp nhiệt đới trên biển Đông gây ảnh hưởng gì đến thời tiết Việt Nam?
Biển Đông một năm có bao nhiêu áp thấp?
Phân biệt bão và áp thấp nhiệt đới

Áp thấp nhiệt đới là gì? Áp thấp nhiệt đới tiếng Anh là gì?

Áp thấp nhiệt đới tên tiếng Anh là tropical depression. Đây chính là tên gọi của một hiện tượng thời tiết phức hợp diễn ra trên diện rộng ở trên biển hoặc đất liền khi có hiện tượng gió xoáy tập trung quanh một vùng áp thấp nhưng lại chưa đủ mạnh để gọi là bão nhiệt đới.

Nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới

Vậy nguyên nhân hình thành áp thấp nhiệt đới là gì? Để 1 áp thấp nhiệt đới hình thành thì phải có đủ các điều kiện thuận lợi của bề mặt khí quyển như: Nhiệt độ, gió, khí áp...

Chính vì thế, những vùng có khí hậu nóng của vùng nhiệt đới trên đại dương hoặc trên biển nhiệt đới thường sẽ xuất hiện hiện tượng áp thấp nhiệt đới này.

Khi 1 vùng không khí nào đó nóng hơn các vùng xung quanh, khí áp sẽ giảm đi. Chính điều này sẽ hút gió từ các phía có khí áp cao hơn về và có xu hướng thăng động (bốc lên cao). Gió là không khí chuyển từ áp cao đến áp thấp, nhưng do ảnh hưởng của lực Coriolis (lực lệch hướng do trái đất tự quay) nên hướng gió hút vào tâm áp thấp sẽ bị lệch hướng tạo thành hình thế gió xoáy.

Ở bán cầu Bắc, hướng gió sẽ lệch về bên phải hướng chuyển động nên hình thành xoáy nghịch nhiệt đới. Ở bán cầu Nam, lực Coriolis làm hướng gió lệch về bên trái so với hướng chuyển động, nên hình thành xoáy thuận nhiệt đới. Điều này cũng diễn ra tương tự như các áp thấp ôn đới cũng có hướng gió xoáy ngược chiều nhau ở 2 bán cầu, hình thành do sự nhiễu động của các front (mạc giáp khí, diện khí) ở các vùng khí hậu ôn đới.

Áp thấp nhiệt đới

Áp thấp nhiệt đới trên biển Đông gây ảnh hưởng gì đến thời tiết Việt Nam?

Áp thấp nhiệt đới trên biển Đông có thể gây nên các hiện tượng như hình thành gió mạnh, gây ra sóng to kèm theo mưa giông trên nhiều vùng biển, tập trung gây lũ lụt cho các nơi mà áp thấp đi qua.

Do tốc độ gió còn chưa mạnh nên thông thường tác hại của áp thấp nhiệt đới thường là do hậu quả mưa lớn gây ra lũ lụt khi áp thấp đổ bộ vào bờ biển. Đối với thuyền đánh cá của ngư dân, đa số là tàu nhỏ thì ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới là rất đáng kể. Chính vì thế, các tàu đi biển đều cần phải trang bị các phương tiện thông tin liên lạc để dễ dàng theo dõi dự báo thời tiết áp thấp nhiệt đới và phải có các phương tiện cứu hộ để ứng phó kịp thời.

Biển Đông một năm có bao nhiêu áp thấp?

Ở nước ta, mùa bão thường bắt đầu từ miền Bắc vào tháng 5, tháng 6 và di chuyển vào miền Nam cho đến hết tháng 12. Trong đó, tháng 3, tháng 9, tháng 10 và 11 thường có nhiều cơn bão nhất.

Trung bình mỗi năm có từ 4 - 6 cơn bão và áp thấp nhiệt đới vào bờ biển nước ta. Khi chưa hình thành bão, nếu tốc độ của gió còn dưới 63 km/h, thì gọi là áp thấp nhiệt đới. Mỗi khi có bão với gió mạnh trên 63 km/h, bão sẽ được đặt tên bởi Cơ quan Khí Tượng Nhật Bản (Japanese Meteorological Agency) ở Tokyo.

Phân biệt bão và áp thấp nhiệt đới

Khi áp thấp nhiệt đới đủ mạnh vì liên tục phát triển đủ năng lượng để thu hút gió và hơi nước mạnh lên sẽ hình thành bão nhiệt đới. Bão nhiệt đới là danh từ được dịch từ tiếng Anh "tropical storm".

Sự khác biệt giữa áp thấp nhiệt đới và bão nhiệt đới được phân biệt theo cấp gió. Theo sự phân chia cấp gió của đô đốc hải quân người Ireland là Francis Beautfort, thì gió được chia thành 13 cấp từ 0 - 12. Khi gió xoáy mạnh từ cấp 6-7 được gọi là áp thấp nhiệt đới.

Ngày nay, đôi khi cấp gió bão được miêu tả như là cấp trong thang Beaufort từ 12 - 16, có liên quan gần đúng với cấp tốc độ tương ứng của thang bão Saffir-Simpson, trong đó các trận bão thực sự được đo đạc, trong đó cấp 1 của thang bão Saffir-Simpson tương đương với cấp 12 trong thang Beaufort. Tuy nhiên, các cấp mở rộng trong thang sức gió Beaufort trên cấp 13 không trùng khớp với thang bão Saffir-Simpson.

Theo định nghĩa quốc tế, bão nhiệt đới phải có gió mạnh trên 64 km/h (hay 35 nút), tức là hơn cấp 8. Nếu gió yếu hơn 63 km/h, gọi là áp thấp nhiệt đới. Nếu gió mạnh trên 118 km/h (cấp 12, 64 nút) thì bão được gọi là bão lớn với cuồng phong (typhoon).

Ngoài ra còn có bão rất to hay siêu bão (super typhoon, intense hurricane, super cyclonic storm, intense tropical cyclone) với gió mạnh trên 240 km/h (hay trên 130 nút), tức cấp 4, cấp 5 trong thang bão Saffir-Simpson hoặc cấp 15 - cấp 17 (thang bão Beaufort) trở lên. Danh từ "typhoon" được dùng trong vùng biển Đông và Tây Bắc Thái Bình Dương; "hurricane" trong vùng Đại Tây Dương và Đông Bắc Thái Bình Dương và "tropical cyclone" trong vùng Ấn Độ Dương và Tây Nam Thái Bình Dương.

Áp thấp nhiệt đới