Mùng 5 tháng 5 là ngày gì? Mùng 5 tháng 5 cúng gì?

Vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm, người Việt Nam thường có thói quen dậy sớm, cùng nhau ăn những chén rượu nếp thơm mùi lúa mới và hoa quả tươi để “diệt sâu bọ”. Tuy nhiên, nguồn gốc và ý nghĩa của phong tục này là gì thì không phải ai cũng biết và hiểu hết. Vậy, ngày mùng 5 tháng 5 là ngày gì? Nó có ý nghĩa như thế nào trong văn hóa truyền thống của người Việt? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

Mùng 5 tháng 5 Âm lịch là ngày gì?

Ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm thực chất là ngày tết Đoan Ngọ (Tết Đoan Dương), một ngày lễ truyền thống trong văn hóa của Việt Nam và một số nước châu Á khác như Trung Quốc, Hàn Quốc… Trong dân gian Việt Nam, chúng ta vẫn thường quen gọi ngày này là Tết diệt sâu bọ.

Theo tích xưa kể lại rằng, thực ra lúc ban đầu, ngày mùng 5 tháng 5 hay tết Đoan Ngọ là ngày người dân làm lễ cúng để đánh dấu sang một thời tiết mới, mừng sự trong sáng quang đãng của đất trời, cầu mong một mùa màng mới được bội thu, cầu mong sự yên bình, tránh được mọi bệnh thời khí.

Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 tại Việt Nam bắt nguồn từ truyền thuyết Đôi Truân chỉ cho người dân diệt nạn sâu bọ hại mùa màng bằng cách lập đàn cúng đơn giản gồm có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Để tưởng nhớ ân nghĩa của ông, dân chúng đặt ngày mùng 5 tháng 5 hằng năm là ngày "Tết diệt sâu bọ" (có người gọi nó là "Tết Đoan ngọ" vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ).

>> Xem thêm: 

• Tết Đoan Ngọ tiếng Anh là gì?
• Ngày 5/5 Dương lịch là ngày gì? Thuộc cung gì?

Ý nghĩa của ngày mùng 5 tháng 5 trong văn hóa Việt Nam

Tết Đoan Ngọ ngày nay, qua mọi biến đổi của thời cuộc vẫn tồn tại trong nhân dân với ý nghĩa thiết thực và thiêng liêng của nó. Ăn tết Đoan ngọ, chúng ta cần tìm hiểu rõ giá trị và tinh thần của ngày tết này.

Ở nước ta, Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 rất được coi trọng, xếp vào hàng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Dân gian ta tin rằng, trong hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới sức khỏe. Tuy nhiên, việc tiêu diệt sâu bọ không phải thời gian nào cũng có thể làm được, chỉ có ngày mùng 5 tháng 5 chúng mới ngoi lên, là cơ hội để trừ khử. Người ta tin rằng dùng một số loại thức ăn có thể giết chết được sâu bọ, trong đó, nhiều nhất là cơm rượu nếp để giết giun sán và một số loại trái cây như vải, mận Bắc, táo...

Bên cạnh đó, dịp mùng 5 tháng 5 còn có ý nghĩa là ngày đoàn viên, bởi sau Tết Nguyên Đán, có lẽ "Tết giết sâu bọ" là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân... Trong ngày này, con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng sẽ cố thu xếp để về đoàn tụ cùng gia đình.

Bên cạnh việc ăn rượu nếp, hoa quả, trong ngày tết Đoan Ngọ còn có một số phong tục khác như đi hái lá, nhuộm móng chân móng tay, treo ngải cứu trừ tà, quệt vôi vào ngực và rốn của trẻ nhỏ… tuy nhiên, hiện nay phần lớn các tục này đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá nhằm trừ bỏ những bụi bẩn, sâu bọ và những điều không may mắn.

>> Xem thêm: Tại sao mùng 5 tháng 5 lại ăn bánh xèo?