Cổ tức là gì? Chia cổ tức là gì? Các hình thức trả cổ tức

Các hình thức trả cổ tức

Hiện nay, các doanh nghiệp thường trả cổ tức cho NĐT thông qua ba hình thức chính là:

• Cổ tức bằng tiền mặt (cash dividend).
• Cổ tức bằng cổ phiếu (stock dividend).
• Mua lại cổ phiếu (stock buyback hoặc share repurchases).

Trong đó, hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu là phổ biến nhất tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trả cổ tức bằng tiền mặt

Cổ tức tiền mặt (cash dividend) là việc doanh nghiệp sẽ trả cổ tức trực tiếp cho cổ đông bằng tiền mặt. Hội đồng quản trị của doanh nghiệp sẽ căn cứ trên kết quả hoạt động kinh doanh và các kế hoạch kinh doanh để quyết định tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt. Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, các NĐT nên lưu ý khi doanh nghiệp công bố tỷ lệ chi trả cổ tức thì tỷ lệ chi trả cổ tức này sẽ dựa trên mệnh giá cổ phiếu, một cổ phiếu có mệnh giá niêm yết theo quy định của Luật chứng khoán là 10.000 đồng.

Một lưu ý khi xem xét yếu tố cổ tức tiền mặt mà các NĐT cần quan tâm là tỷ lệ chi trả cổ tức (dividend payout ratio). Tỷ lệ chi trả cổ tức là tỷ lệ của tổng số tiền cổ tức chi trả cho các cổ đông trên thu nhập ròng của doanh nghiệp, đó là phần trăm thu nhập trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Số tiền không được trả cho các cổ đông sẽ được doanh nghiệp giữ lại để trả nợ hoặc sử dụng để tái đầu tư vào các hoạt động cốt lõi khác của doanh nghiệp.

Công thức tính tỷ lệ chi trả cổ tức như sau:

Ví dụ: Tỷ lệ dividend payout ratio của công ty ABC là 16%, điều này có nghĩa là công ty làm ra lợi nhuận trên một cổ phiếu (EPS - earning per share) là 100 đồng thì công ty sẽ chi trả 16 đồng cổ tức và 84 đồng còn lại sẽ được công ty giữ lại và phân bổ vào phần lợi nhuận còn lại chưa phân phối (retained earnings). Phần lợi nhuận chưa phân phối sẽ được phân bổ vào hoạt động kinh doanh và lập các quỹ dự phòng của công ty.

Trả cổ tức bằng cổ phiếu

Cổ tức bằng cổ phiếu (stock dividend) là việc doanh nghiệp thay vì trả cổ tức tiền mặt hay mua lại cổ phiếu thì sẽ phát hành thêm cổ phiếu cho các cổ đông. Việc phát hành cổ tức bằng cổ phiếu này sẽ không làm thay đổi vốn chủ sở hữu (shareholder’s equity) và tỷ lệ nắm giữ của mỗi cổ đông trong doanh nghiệp sẽ không thay đổi. Các doanh nghiệp có thể trả cổ tức bằng cổ phiếu từ các nguồn như:

• Lợi nhuận sau thuế chưa được phân phối (retained earnings).
• Thặng dư vốn cổ phần (share premiums).
• Các quỹ dự phòng của doanh nghiệp như quỹ đầu tư và phát triển (investment & development fund).

Tuy nhiên, các NĐT cần lưu ý phân biệt giữa chia tách cổ phiếu và cổ phiếu thưởng khi được doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu.

Theo nguyên tắc thì giá trị vốn chủ sở hữu sẽ không đổi dù cho doanh nghiệp trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu (stock dividend) hay chia tách cổ phiếu (stock split). Tuy nhiên, sự khác biệt chủ yếu của hai loại này là:

• Trả cổ tức bằng cổ phiếu (stock dividend) sẽ có sự dịch chuyển qua lại giữa các tài khoản con trong vốn chủ sở hữu trên bảng cân đối kế toán.
• Chia tách cổ phiếu (stock split) sẽ không làm ảnh hưởng đến bất kỳ khoản nào trên vốn chủ sở hữu.

Bên cạnh đó, các NĐt cũng lưu ý về cổ phiếu thưởng (stock compensation). Nhiều NĐT thường có hiểu lầm nhỏ khi sử dụng cổ phiếu thưởng tương đương như cổ tức bằng cổ phiếu. Tuy nhiên, cổ phiếu thưởng sẽ có hai loại là cổ phiếu thưởng dành cho nhân viên và cổ phiếu thưởng dành cho cổ đông hiện hữu (đây là cổ tức bằng cổ phiếu mà doanh nghiệp dành cho các cổ đông).

>> Xem thêm: Cách đăng ký mở tài khoản chứng khoán Vndirect online

Trả cổ tức bằng cách mua lại cổ phiếu

Mua lại cổ phiếu (stock buyback hoặc share repurchases) là hình thức trả cổ tức của doanh nghiệp cho các cổ đông. Thay vì trả cổ tức bằng tiền mặt thì các doanh nghiệp sẽ trả cổ tức cho các NĐT bằng cách mua lại cổ phiếu trên thị trường. Hình thức chi trả cổ tức này ít được các công ty/doanh nghiệp sử dụng. Hình thức trả cổ tức bằng cách mua lại cổ phiếu thường chỉ diễn ra khi thị trường chứng khoán có dấu hiệu suy yếu và giá cổ phiếu tụt giảm.

Trên đây là những thông tin về cổ tức là gì, chia cổ tức là gì và các hình thức trả cổ tức mà VnAsk muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng, những thông tin vừa rồi là hữu ích đối với bạn. Đừng quên thường xuyên ghé để cập nhật nhiều thông tin hữu ích bạn nhé. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết!

>>> Xem thêm:

• Ngày giao dịch không hưởng quyền là gì trong chứng khoán?
• Chứng khoán phái sinh là gì? Ngày đáo hạn phái sinh là gì?
• Call margin là gì? Khi nào thì bị call margin trong chứng khoán?
• OTC là gì? Sàn OTC, thị trường OTC có đặc điểm là gì?
• Cổ phiếu là gì? Đầu tư cổ phiếu là gì? Thị trường cổ phiếu là gì?

Nếu bạn có nhu cầu mua các sản phẩm đồ gia dụng, điện máy - điện lạnh, thiết bị văn phòng, y tế & sức khỏe, thiết bị số - phụ kiện… thì bạn hãy truy cập website  để đặt hàng online, hoặc bạn có thể liên hệ đặt mua trực tiếp các sản phẩm này tại: