Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền Bắc, Trung, Nam gồm những gì đẹp, ý nghĩa?

Bày mâm ngũ quả là một trong những nét văn hóa đặc trưng và có ý nghĩa rất quan trọng trong ngày Tết Nguyên Đán. Mâm ngũ quả thể hiện cho lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Tuy nhiên, tùy vào từng vùng miền, địa phương mà cách bài trí mâm ngũ quả ngày Tết lại khác nhau. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt này, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây để biết cách bày mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền Bắc, Trung, Nam gồm những gì nhé.

>>> Xem thêm: Các phong tục ngày Tết Nguyên Đán cổ truyền 3 miền Bắc, Trung, Nam

Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên đán

Mâm ngũ quả ngày Tết được xem là có nguồn gốc từ đạo Phật khi được nhắc nhiều trong Vu Lan bồn (Ullambana Sutra) với hình ảnh "trái cây 5 màu". Theo quan niệm nhà Phật, 5 màu quả là tượng trưng cho ngũ thiện căn bao gồm: Huệ căn (sáng suốt), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), tấn căn (ý chí kiên trì) và tín căn (lòng tin).

Bên cạnh đó, theo quan niệm của người Việt và văn hóa phương Đông nói chung thì mâm ngũ quả còn thể hiện 5 yếu tố ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ, là những yếu tố cấu thành nên vũ trụ. Ngoài ra, số 5 trong phong thủy còn tượng trưng cho sự đủ đầy và sự sống. Chính vì thế, mâm ngũ quả ngày Tết thường được bày 5 loại trái cây.

Cách bày mâm ngũ quả đơn giản, đẹp và ý nghĩa đón Tết

Mặc dù mỗi vùng miền, địa phương lại có cách trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau, thế nhưng tựu chung lại, mâm ngũ quả vẫn là một nét văn hóa vô cùng đẹp của người Việt cả 3 miền. Nó thể hiện cho lòng thành kính của con cháu đối với các bậc tiền bối, tiên tổ, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, đồng thời cũng là thể hiện cho thành quả lao động cả năm của con cháu dâng lên bề trên.

Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền Bắc - Trung - Nam

Cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc

Các loại quả thờ ngày Tết ở miền Bắc gồm những loại quả gì?

Mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc thường được lựa chọn tuân theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Chính vì thế, các loại quả thờ ngày Tết ở miền Bắc thường được phối theo 5 màu: Màu trắng (Kim), màu xanh (Mộc), màu đen (thủy), màu đỏ (hỏa), màu vàng (thổ).

Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường được xếp xen kẽ từng loại quả với nhau để tạo nên nét hài hòa, cân đối và hợp với phong thủy.

Thông thường, mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc sẽ bao gồm những loại quả như chuối, bưởi, đào, hồng, quýt tượng trưng cho Phú, Quý, Thọ, Khang, Ninh.

Tuy nhiên ngày nay, các loại trái cây tại miền Bắc đã đa dạng hơn rất nhiều, thế nên mâm ngũ quả ngày Tết tại đây cũng phong phú hơn. Các gia đình có thể chọn nhiều loại trái cây hơn như quả phật thủ, dưa hấu, táo, hồng xiêm... nhưng vẫn luôn chú ý đến sự hài hòa giữa các màu sắc của quả.

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Bắc

• Nải chuối xanh: Nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên thể hiện cho sự bao bọc, che chở cho tất cả mọi vật. Màu xanh của chuối là tượng trưng cho hành Mộc với ý nghĩa mùa xuân căng tràn sức sống, mang tới sự sung túc, bình an, đùm bọc và gắn kết cho gia đình.
• Quả bưởi, cam: Loại quả này tượng trưng cho phúc lộc và sự viên mãn.
• Quả phật thủ: Loại quả này có hình dáng giống với bàn tay Phật nên nó mang ý nghĩa cho sự che chở và bảo vệ. Bên cạnh đó, quả phật thủ còn mang biểu tượng của chữ Lộc, nghĩa là mong bề trên ban cho phước lộc, may mắn, đồng thời xua đi những xui xẻo.
• Quả táo: Tượng trưng cho phú quý.
• Quả lựu: Tượng trưng cho sự đông đúc, con đàn cháu đống.
• Quả quất, quýt: Loại quả này tượng trưng cho sự trọn vẹn. Khi có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, loại quả này thể hiện cho sự tốt lành, sung túc.

Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc

Trong mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc, nải chuối xanh bao giờ cũng được đặt ở dưới cùng giống bàn tay nâng đỡ, thể hiện sự che chở, bao bọc. Quả bưởi hoặc phật thủ sẽ được đặt ở chính giữa nải chuối và những loại quả khác sẽ được bày biện xung quanh sao cho hài hòa, cân đối nhất.

>> Xem thêm: Cách chọn và bảo quản bưởi Diễn ngon, để được lâu

Dưới đây là một số mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc để bạn tham khảo:

Mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên Đán ở miền Trung

Các loại quả thờ ngày Tết ở miền Trung gồm những gì?

Trai cây của miền Trung không được phong phú và đa dạng như 2 miền Bắc, Nam, chính vì thế, mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung cũng không quá cầu kỳ và câu nệ về hình thức. Thông thường, người dân miền Trung sẽ có gì cúng đó, chủ yếu là thành tâm, vậy nên tùy thuộc từng điều kiện và hoàn cảnh gia đình mà mâm ngũ quả sẽ khác nhau.

Một số loại quả thường có trong mâm ngũ quả của người dân miền Trung như: Thanh long, xoài, dưa hấu, đu đủ, mãng cầu, dứa...

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung

• Quả lê: Lê có vị ngọt thanh mang ngụ ý về một năm mới suôn sẻ, làm việc gì cũng được thuận lợi và dễ dàng.
• Quả đu đủ: Loại quả này tượng trưng cho sự thịnh vượng cho gia chủ.
• Quả dưa hấu: Ý nghĩa của quả dưa hấu ngày Tết đó chính là thể hiện cho sự tròn đầy, hứa hẹn một năm mới đầy may mắn, ngọt ngào.
• Quả đào: Thể hiện cho sự bền vững và thăng tiến.
• Quả thanh long: Biểu tượng cho sự phát lộc, phát tài.

Cách xếp mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung

Vì không có sự quy định nào rõ ràng, vậy nên cách bày mâm ngũ quả của người miền Trung cũng rất đơn giản, không cầu kỳ. Mâm ngũ quả của người miền Trung thường bày những quả có hình dáng to, nặng ở dưới và những loại quả nhỏ thường bày ở trên sao cho cân đối, vừa mắt nhất là được.

Dưới đây là một số hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung để bạn tham khảo:

Mâm ngũ quả Tết Nguyên Đán ở miền Nam

Mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam gồm những gì?

Người dân Nam Bộ khá cầu kỳ cả trong ăn uống lẫn bày biện mâm ngũ quả cho ngày Tết. Họ thường chỉn chu từ khâu chọn các loại quả.

Với mong muốn "cầu sung vừa đủ xài" cho một năm mới đầy đủ, sung túc, người dân miền Nam thường lựa chọn những loại quả bao gồm mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm một số loại trái cây như trái thơm và đặc biệt, trong mâm ngũ quả ngày Tết của người Nam Bộ sẽ không thể nào thiếu được một cặp dưa hấu.

>> Tham khảo: Cách khắc dưa hấu Tết đơn giản, cầu tài lộc cho cả năm

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Nam

• Trái xoài: Thể hiện sự cầu mong cho một năm tiêu xài không thiếu thốn.
• Đu đủ: Mang tới sự đầy đủ, thịnh vượng.
• Trái sung: Thể hiện cho sự sung túc về của cải, sung mãn về sức khỏe.
• Trái dưa hấu: Thể hiện cho sự ngọt ngào, may mắn. Tham khảo: Món ngon ngày Tết từ trái dưa hấu.
• Trái dừa: Tượng trưng cho sự đầy đủ, không thiếu thốn.

Cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết của miền Nam

Cách bày trí mâm ngũ quả của người miền Nam cũng khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự hài hòa, cân đối. Họ thường bày những loại quả to, nặng và xanh ở dưới, còn những loại quả nhỏ, chín thì bày lên trên. Đặc biệt, cần bày trí mâm ngũ quả sao cho giống với ngọn tháp là được. Với cặp dưa hấu, họ thường sẽ bày riêng và bày ở 2 bên của mâm ngũ quả.

Dưới đây là một số hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Nam để bạn tham khảo: