Lịch sử, ý nghĩa Lễ Rửa Chân trong Thánh Lễ Tiệc Ly

Trong Thánh Lễ Tiệc Ly vào ngày Thứ Năm của Tuần Thánh có một nghi lễ vô cùng đặc biệt đó chính là Lễ Rửa Chân. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn biết được lịch sử của Lễ Rửa Chân cũng như ý nghĩa Lễ Rửa Chân như thế nào. Mời bạn cùng theo dõi bài viết nhé.

Lễ Rửa Chân là gì?

Trong bữa ăn tối cuối cùng trước khi chịu tử nạn, Chúa cứu thế đã rửa chân cho các môn đệ. Thánh Phê-rô đã từ chối và phản đối: “Thầy mà lại rửa chân cho con, không đời nào con chịu đâu”. Nhưng Thiên Chúa đã đáp lại: “Nếu thầy không rửa chân cho con, con sẽ chẳng được chung phần với Thầy”.

Rửa chân là bổn phận phục vụ và là công việc của tôi tớ (hoặc nô lệ). Ngày xưa, tôi tớ phải rửa chân cho chủ. Chúa Giêsu là Thầy và là Chúa nhưng Ngài đã hạ mình để làm việc của tôi tớ mà rửa chân cho người khác.

Vậy nên Lễ Rửa Chân chính là một truyền thống kỷ niệm trong nhiều giáo hội Kitô giáo. Trong việc phụng vụ vào ngày này, linh mục chủ sự có thể rửa chân tượng trưng cho một số người để kỷ niệm.

Lịch sử của Lễ Rửa Chân

Văn bản đầu tiên nói về nghi Lễ Rửa Chân trong phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh là sách Kanonarion vùng Giorgia, vào khoảng thế kỷ thứ VII hoặc thứ VIII. Tuy nhiên nhiều người cho rằng nghi lễ này đã có từ cuối thế kỷ thứ V.

Vào những năm cuối của thế kỷ thứ VIII, Lễ Rửa Chân này lan truyền từ Giêrusalem tới phụng vụ tại Bisanzio và đi vào phụng vụ Bizantina.

Một giả thiết khác lại cho rằng, chứng cớ đầu tiên về sự hiện diện của việc rửa chân trong phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh được nhận ra trong khoản luật thứ 3 của Công đồng họp tại Toledo, vào năm 694, truyền cho các giám mục phải rửa chân cho các linh mục của mình vào Thứ Năm Tuần Thánh. Vị nào không tuân lệnh sẽ bị rút phép thông công hai tháng. Sở dĩ có hình phạt rút phép thông công vì Công đồng biết trước phản ứng của nhiều nơi không muốn đem việc rửa chân này vào trong phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh.

Nghi thức này diễn ra như sau: Dân chúng ra khỏi nhà thờ rồi giám mục rửa chân cho hàng giáo sĩ, vị linh mục niên trưởng đi lau chân cho các ngài.

Cũng vào thời đó, Thánh Isidoro thành Seviglia đã đem vào trong luật của ngài tục rửa chân cho khách đến nhà dòng, nhất là khách đó là các đan sĩ.

Tại Rôma vào khoảng thế kỷ thứ VII hoặc VIII, Lễ Rửa Chân đã được thực hiện do Đức Giáo Hoàng thứ I. Trong nghi lễ này, Đức Giáo Hoàng rửa chân cho 12 thầy phụ phó tế và trong lúc đó sẽ hát bài thánh ca Mandatum novum và phân phát quà tặng cho các giáo sĩ. Các linh mục cũng lặp lại việc rửa chân với tín hữu tại các nhà thờ ở ngoại ô Rôma.

Ý nghĩa của nghi Lễ Rửa Chân

Nghi Lễ Rửa Chân vào ngày Thứ Năm Tuần Thánh mang nhiều ý nghĩa sâu sắc và tốt đẹp. Dưới đây hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những ý nghĩa của nghi lễ này bạn nhé.

Rửa chân là yêu thương

Trong Phúc âm, Thánh Gioan ghi chép lại nghi Lễ Rửa Chân do chính Chúa Giêsu thực hiện vào đêm cuối đời Ngài sống trên thế gian. Rửa chân cho người khác chính là hành động thể hiện sự yêu thương. Người rửa chân là người thực hành yêu thương, còn người được rửa chân là người được yêu thương.

Tình yêu là bản chất của Thiên Chúa, như thánh Gioan định nghĩa: “Thiên Chúa là tình yêu”. Tình yêu ấy là lòng thương xót vô biên của Ngài, là khối tình cuồng si không ai hiểu thấu.

Tình yêu có lý lẽ riêng của con tim mà lý trí không thể hiểu hết, nó có những nghịch lý vừa “kỳ diệu” vừa “dễ thương” và khả dĩ chấp nhận. Thánh Gioan phân tích: “Nếu chúng ta yêu thương nhau, thì Thiên Chúa ở lại trong chúng ta và tình yêu của Ngài nơi chúng ta mới trở nên hoàn hảo".

Rửa chân là khiêm nhường

Người có lòng yêu thương thì luôn sống khiêm nhường. Mà khiêm nhường chính là nền tảng mọi nhân đức. Rửa chân cho người khác là động thái chứng tỏ sự khiêm nhường của bản thân mình. Thực hiện Lễ Rửa Chân là cách thực hiện mệnh lệnh của Chúa Giêsu đã truyền dạy. Chúa Giêsu quan tâm công việc mà người ta cho là hèn hạ đó, thế nên chúng ta cũng phải noi gương mà làm với sự vui vẻ và lòng khiêm nhường, khi đó chúng ta sẽ cảm nghiệm được ý nghĩa sâu xa để hiểu đúng và làm đúng.

Rửa chân là phục vụ

Người có lòng khiêm nhường thì luôn sẵn sàng phục vụ người khác. Chúa Giêsu xác định: “Ai muốn làm lớn giữa anh em, thì phải làm người phục vụ anh em".

Chúa Giêsu đã làm công việc mà người ta cho là hèn hạ, đó là rửa chân, nhưng không phải là rửa chân cho người trên mà là rửa chân cho người dưới quyền mình. Rõ ràng là Ngài không muốn được phục vụ mà chỉ muốn phục vụ. Qua hành động, Chúa Giêsu đã cho thấy rõ rằng Ngài không đòi hỏi chúng ta làm gì cho Ngài, dù Ngài là Thủ lĩnh và Đại huynh của chúng ta, đáng lẽ Ngài phải được người khác phục vụ, thế mà Ngài lại phục vụ họ - tức là chúng ta, và Ngài không chỉ muốn mà còn bắt buộc chúng ta phải vui vẻ phục vụ nhau. Như vậy, chắc chắn sự phục vụ là thực chất của việc lãnh đạo.

Rửa chân là tha thứ

Ở đây, động từ “rửa” không chỉ là làm cho sạch mà còn là tha thứ. Phàm cái gì bẩn thì phải rửa, dù bẩn theo nghĩa đen hay nghĩa bóng.

Rửa sạch là việc cần làm ngay, tha thứ cũng là việc cần làm càng sớm càng tốt và càng nhiều càng tốt. Chúng ta thực sự may mắn nên có thể tạ ơn vì luôn tận hưởng hồng ân tha thứ mỗi khi chúng ta cần đến lòng thương xót của Chúa. Nếu chúng ta không biết tha thứ thì chúng ta là người đầy tớ không biết thương xót đồng loại, nghĩa là chúng ta vừa ích kỷ vừa độc ác nên không thể được Thiên Chúa tha thứ!