Tìm hiểu lịch sử, ý nghĩa ngày Quốc tế Lao động 1/5

Ngày Quốc tế Lao động 1/5 là một trong những ngày lễ không còn xa lạ với người dân Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể nắm rõ lịch sử và ý nghĩa của ngày lễ này. Sau đây, VnAsk sẽ chia sẻ đến bạn một số thông tin về ngày lễ lớn này. Hãy tham khảo nhé!

Lịch sử của ngày Quốc tế Lao động 1/5

Ngay sau khi thành lập Quốc tế I năm 1864, Mác coi việc rút ngắn thời gian lao động là một nhiệm vụ đấu tranh của giai cấp vô sản. Do đó, tại Đại hội lần thứ nhất của Quốc tế Cộng sản I đã họp tại Gieneve (Thụy Sĩ) vào tháng 9/1866, vấn đề đấu tranh cho ngày làm việc 8 giờ được coi là nhiệm vụ quan trọng. Khẩu hiệu ngày làm 8 giờ đã sớm xuất hiện trong một số nơi ở Anh - một nước có nền công nghiệp phát triển sớm nhất. Yêu sách này sau đó dần lan rộng sang các nước khác.

Do sự kiện giới công nhân viên chức của Anh di cư sang Mỹ nên phong trào đòi làm việc 8 giờ đã phát triển cực mạnh ở nước này từ năm 1827, đi đôi với nó chính là sự phát triển của phong trào công đoàn. Năm 1868, giới cầm quyền nước Mỹ buộc phải thông qua đạo luật ấn định ngày làm việc 8 giờ trong các cơ quan, xí nghiệp thuộc Chính phủ. Tuy nhiên, các xí nghiệp tư nhân vẫn giữ ngày làm việc khoảng 11 - 12 giờ đồng hồ.

Năm 1884, tại thành phố công nghiệp lớn Chicago, Đại hội Liên đoàn Lao động Mỹ thông qua nghị quyết nêu rõ: Ngày Quốc tế Lao động 1/5 là ngày lễ kỷ niệm và ngày hành động của phong trào công nhân quốc tế cũng như của người lao động. Vào năm 1886, cũng tại thành phố Chicago, Đại hội Liên đoàn Lao động Mỹ đã thông qua nghị quyết quyết định ngày lao động của tất cả các công nhân sẽ là 8 giờ bắt đầu từ ngày 1/5/1886. Sở dĩ ngày này được chọn là bởi đây là ngày bắt đầu một năm kế toán tại các nhà máy, xí nghiệp của Mỹ. Vào ngày này, hợp đồng mới giữa chủ và người làm sẽ được ký. Giới chủ tư bản có thể biết trước quyết định của công nhân mà không thể kiếm cơ từ chối.

Ngày 1 tháng 5 năm 1886, do yêu cầu không được đáp ứng đầy đủ nên giới công nhân trên toàn nước Mỹ đã tham gia bãi công nhằm gây áp lực, buộc giới chủ phải thực hiện yêu sách của mình. Đầu tiên là cuộc bãi công ở thành phố Chicago, có khoảng 40 nghìn người không đến nhà máy, họ tổ chức mit-tinh biểu tình trên thành phố với biểu ngữ “Kể từ ngày hôm nay không có một người thợ nào làm việc quá 8 giờ/một ngày. Công nhân chỉ phải làm 8 giờ, có 8 giờ nghỉ ngơi và có 8 giờ vui chơi”. Theo đó, cuộc đấu tranh này lôi cuốn ngày càng đông người tham gia. Cũng ngày hôm đó, tại các trung tâm công nghiệp khác trên nước Mỹ đã nổ ra 5000 cuộc bãi công với 340 nghìn công nhân tham gia. Tại Washington, New York, Boston… có hơn 125 nghìn công nhân giành được quyền ngày chỉ làm 8 giờ.

Những cuộc biểu tình tại Chicago ngày càng diễn ra quyết liệt, giới chủ đã đuổi những công nhân bãi công, thuê người làm ở các thành phố khác, thuê bọn khiêu khích và cảnh sát đàn áp, phá hoại cuộc đấu tranh của công nhân. Theo đó, các xung đột xảy ra dữ dội khiến cho hàng trăm công nhân chết và bị thương, nhiều thủ lĩnh công đoàn bị bắt… Báo cáo của Liên đoàn Lao động Mỹ đã xác nhận: “Chưa bao giờ trong lịch sử của nước Mỹ lại có một cuộc nổi dậy mạnh mẽ, toàn diện trong quần chúng công nghiệp như vậy”.

Ngày 20/6/1889, sau ba năm “thảm kịch” ở thành phố Chicago, Quốc tế Cộng sản lần II nhóm họp tại Paris (Pháp). Dưới sự lãnh đạo của Frederic Engels, Đại hội lần thứ I của Quốc tế Cộng sản II đã quyết định lấy ngày 1/5 hằng năm làm ngày biểu dương lực lượng và đấu tranh chung của tầng lớp vô sản các nước. Từ đó, ngày 1/5 hằng năm trở thành ngày Quốc tế Lao động, ngày đấu tranh của giai cấp công nhân, là ngày nghỉ ngơi và biểu dương lực lượng, ngày hội của công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới.

Năm 1920, được sự phê chuẩn của Lê Nin, Liên Xô (cũ) là nước đầu tiên cho phép người dân được nghỉ làm vào ngày 1/5. Sáng kiến này dần dần được nhiều nước khác trên thế giới tán thành.

Còn tại Việt Nam, sau khi Đảng Cộng sản Đông Dương ra đời năm 1930 thì giai cấp công nhân Việt Nam đã lấy ngày 1/5 hằng năm là ngày đỉnh cao của phong trào đấu tranh chống thực dân, đế quốc, giành độc lập - tự do - dân chủ, giành những quyền lợi kinh tế - xã hội. Trong thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám thì việc kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1/5 phần nhiều phải tổ chức bí mật bằng hình thức treo cờ, rải truyền đơn. Năm 1936, do thắng lợi của Mặt trận bình dân Pháp và Mặt trận dân chủ Đông Dương, ngày Quốc tế Lao động 1/5 lần đầu tiên được tổ chức công khai tại Hà Nội, thu hút rất nhiều tầng lớp nhân dân tham gia.

Đặc biệt, ngày 1/5/1938 thì có một cuộc biểu tình lớn gồm hàng chục ngàn người đã diễn ra ở khu Đấu xảo Hà Nội với sự tham gia của 25 ngành, giới gồm: Thợ hỏa xa, thợ in, nông dân, người cao tuổi, phụ nữ… Đây chính là cuộc mit-tinh lớn nhất trong thời kỳ vận động dân chủ (1936 - 1939), một cuộc biểu dương sức mạnh đoàn kết của nhân dân lao động do Đảng lãnh đạo. Đây là cột mốc đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc về nghệ thuật tổ chức và lãnh đạo của Đảng ta.

Ý nghĩa ngày Quốc tế Lao động 1/5

Ngày Quốc tế Lao động 1/5 là ngày mừng thắng lợi đã đạt được, nêu quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ mới và biểu lộ tình đoàn kết với những người lao động của các nước khác. Bên cạnh đó, ngày 1/5 cũng được xem là ngày biểu dương cho lực lượng lao động, đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội.

Đây là ngày hội của giai cấp công nhân và nhân dân lao động của nước ta, ngày đoàn kết giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên thế giới. Với ý nghĩa đó, ngày 1 tháng 5 hằng năm trở thành ngày lễ lớn của dân tộc cùng với ngày Giải phóng miền Nam 30/4.