Cúng thôi nôi thế nào? Mâm cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái có gì khác nhau?

Lễ cúng thôi nôi là một nét văn hóa đặc trưng của người Việt với mong muốn cầu cho trẻ nhỏ được khỏe mạnh và hạnh phúc. Vậy cúng thôi nôi như thế nào? Chuẩn bị đồ ra sao? Mâm cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái có khác nhau không? Rất nhiều những câu hỏi, những thắc mắc của các bố, các mẹ sẽ được VnAsk giải đáp trong bài viết dưới đây.

Thôi nôi là ngày gì?

Lễ thôi nôi là một phong tục của Việt Nam, thường được tổ chức khi bé tròn 12 tháng nên còn dân gian vẫn thường gọi là "ngày bé có tuổi". Lễ thôi nôi cũng được coi là ngày mừng sinh nhật của trẻ, nhưng nó khác với một bữa tiệc sinh nhật thông thường đó là trong ngày này, bố mẹ cần chuẩn bị một mâm cúng, gọi là cúng thôi nôi. Tùy vào từng vùng, từng văn hóa mà tập tục và cách tổ chức lễ cúng sẽ có một vài điểm khác nhau.

Ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi

• Là bữa tiệc đánh dấu thời điểm bé yêu tròn 1 tuổi.
• Là dịp thể hiện lòng thành, cảm tạ các Bà mụ và các Đức ông đã nặn ra bé và bảo vệ bé khỏe mạnh để có các nền tảng lớn khôn và phát triển về sau.
• Để cho cha mẹ và những người thân cầu mong những điều tốt đẹp cho bé.
• Trước đây trẻ sinh ra được nằm trong nôi ngủ khi lớn sẽ được chuyển lên giường nên gọi là thôi nôi. Vì vậy, theo nghĩa bóng, lễ thôi nôi là để muốn nói rằng trẻ đã bắt đầu lớn khôn và phát triển toàn diện như một cá thể độc lập.
• Tiệc thôi nôi còn thể hiện được niềm vui và những kỳ vọng của ba mẹ dành cho trẻ nhỏ.
• Là dịp gia đình đoàn tụ, sum vầy và cùng cầu mong những điều may mắn trong cuộc sống.

Ý nghĩa của việc bốc đồ thôi nôi

Trong ngày lễ thôi nôi, ngoài lễ cúng thì còn có hoạt động cho trẻ bốc đồ thôi nôi. Có rất nhiều đồ vật sẽ được gia đình chuẩn bị sẵn, đặt trên mâm để bé bốc thôi nôi. Bé sẽ tự bò đến mâm và chọn lấy một món đồ yêu thích cho mình.

Trong lễ cúng thôi nôi, bé bốc gì rất quan trọng vì người ta thường dựa vào đây để dự đoán tương lai của bé. Theo quan niệm dân gian, trong mâm đồ thôi nôi, bé bốc gì đầu tiên thì chính là nghề nghiệp tương lai mà sau này bé lớn lên sẽ theo đuổi. Sau khi bé lựa chọn xong thì ông bà, bố mẹ, người thân hai họ cùng khách mời sẽ tặng quà và chúc bé mạnh khỏe.

Cách cúng thôi nôi thế nào?

Cúng thôi nôi vào ngày nào? Giờ nào?

Khác với ngày sinh nhật bình thường hay diễn ra vào ngày sinh Dương lịch, lễ cúng thôi nôi được tổ chức vào ngày sinh Âm lịch của trẻ. Theo phong tục của người Việt thì thường là “trai kém 2 gái kém 1”, tức là lễ thôi nôi sẽ được tổ chức sẽ theo ngày sinh Âm lịch của bé trai lùi xuống 2 ngày và với bé gái thì lùi xuống 1 ngày.

Thời gian được tổ chức lễ thôi nôi thường là vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối. Tuy nhiên, do đời sống hiện đại ngày nay khá bận rộn nên hiện tại, thời gian tổ chức lễ thôi nôi thường tùy theo điều kiện của từng gia đình.

Mâm cúng thôi nôi gồm những gì?

Theo phong tục của người Việt, thông thường, mâm cúng thôi nôi cho bé sẽ cần chuẩn bị 3 mâm, bao gồm: (1) mâm cúng 12 Bà mụ và 3 Đức ông, (2) mâm cúng Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo. Ngoài ra, trong lễ cúng thôi nôi, một phần không thể thiếu trong mâm cúng đó là (3) mâm đồ chơi cho bé bốc.

Nhiều bố mẹ thường thắc mắc không biết mâm cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái có gì khác nhau không thì câu trả lời là nó không quá nhiều sự khác biệt, gia đình chủ yếu cần chuẩn bị đủ lễ cho mâm cúng.

Mâm cúng Ông thần tài, Thổ địa, Ông táo gồm:

• 1 đĩa trái cây ngũ quả nhiều màu sắc.
• 1 chén chè đậu xanh.
• 1 đĩa xôi đậu xanh hoặc xôi gấc.
• 1 bộ tam sên gồm thịt, trứng, tôm hoặc cua nhưng tuyệt đối không chọn con sứt mẻ, gãy càng.
• 3 ly nước, hoa, hương để thắp.

Mâm cúng 12 Bà mụ và 3 Đức ông gồm:

• 1 con gà luộc nguyên con, đầy đủ các bộ phận. Gà phải được bày lên đĩa thật cẩn thận, tư thế đầu ngẩng cao, không bị ngả nghiêng sang bên nào.
• Trầu têm cánh phượng.
• Heo quay, bánh hỏi.
• 1 đĩa trái cây.
• 1 bình hoa.
• 12 đĩa xôi nhỏ kèm 1 đĩa xôi lớn.
• 12 chén chè (mâm cúng thôi nôi cho bé gái thì nên chọn chè xôi nước, mâm cúng thôi nôi cho bé trai thì nên chọn chè đậu trắng) kèm 1 tô chè lớn.
• 12 chén cháo kèm 1 tô cháo lớn.
• 12 chén nước hoặc rượu trắng.
• 12 cây nến và hương để thắp.
• Bộ giấy tiền cúng thôi nôi, chuẩn bị thêm chén, đũa, muỗng. Đặc biệt, gia đình nên có 1 đôi đũa hoa bởi theo quan niệm dân gian, Bà Mụ thích dùng đũa này.

Bài cúng thôi nôi cho bé

Trong quá trình làm lễ cúng thôi nôi cho bé thì không thể thiếu bài văn khấn. Dưới đây là một bài văn khấn cúng thôi nôi phổ biến nhất, bố mẹ có thể in ra để đọc trong lúc làm lễ.

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần).

Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát.

• Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa.
• Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa.
• Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa.
• Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương.

Hôm nay là ngày... tháng... năm...

Vợ chồng con là... sinh được con (trai, gái) đặt tên là...

Chúng con ngụ tại...

Nay nhân ngày đầy năm chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên... sinh ngày... được mẹ tròn, con vuông.

Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần).