Những điều cần lưu ý khi đi chùa đầu năm 2024

Đi lễ chùa trong những ngày đầu xuân là một nét đẹp trong văn hóa của người Việt Nam nhưng đi lễ sao cho đúng để được may mắn hay không phạm phải những điều kiêng kị là điều mà bạn cần phải biết. Đi chùa đầu năm là một truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Việt Nam. Trong bài viết sau đây VnAsk sẽ chia sẻ cho các bạn một số nguyên tắc khi đi lễ chùa, mời các bạn cùng tham khảo và lưu ý thực hiện đúng khi đi chùa ngày Tết để cả năm may mắn, rủng rỉnh.

• Cách xưng hô khi đi chùa
• Bài khấn khi đi chùa
• Stt đi chùa, cap đi chùa hay cầu bình an
• Những kiêng kỵ nên tránh khi đi chùa mùng một Tết

1. Ý nghĩa phong tục khi đi lễ chùa đầu năm

• Cầu một năm mới an lành: Khi đi lễ chùa, mọi người luôn cầu mong một năm mới an lành, ấm no và hạnh phúc.
• Tìm sự bình yên, thanh thản: Không gian bình an và thanh tịnh nơi cửa Phật sẽ làm cho lòng người được thanh thản, nhẹ nhàng, quên đi những gánh nặng, lo âu.
• Thể hiện lòng thành kính: Khi cúng lễ, mọi người sẽ thể hiện tấm lòng thành kính trước Đức Phật và noi theo tấm gương của Ngài. Từ đó sẽ tự răn mình tránh làm những điều ác, tu tâm tích đức nhiều hơn.

2. Ngày tốt nên đi lễ chùa đầu năm

Mùng 1

Theo quan niệm cả người Việt xưa, việc lên chùa vào mùng 1 tết đã trở thành nét đẹp văn hóa, thậm chí họ sẽ lên chùa ngay đêm giao thừa. Họ cầu cho bản thân, gia đình mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, hạn ách tiêu trừ, gia đình hòa thuận, thế giới hòa bình, chúng sinh an lạc.

Nên đi chùa vào mùng 1 cũng đồng nghĩa cả năm bạn sẽ có được sự an lạc, cả năm may mắn. Hứa hẹn một năm mới tràn ngập tin vui.

Mùng 2, 3

Ngày mùng 2, 3 là lễ đón Hỷ thần (may mắn, hạnh phúc), đón tài thần. Vậy nên, đi chùa vào 2 ngày này sẽ được cầu nhiều tài lộc, tiền bạc dư giả nguyên năm.

Mùng 4

Ngày mùng 4 là ngày các gia đình đón các vị thần từ thiên đình về hạ giới cai quản một năm. Nếu đi chùa vào ngày này và thành tâm, thì điều bạn mong muốn sẽ được linh ứng và dễ thành hiện thực, ngày này cầu gì sẽ được nấy, nên nhưng ai muốn cầu tình duyên có thể chọn ngày này.

Mùng 6

Theo phong tục xưa, mùng 6 là ngày bình an, và mùng 6 năm nay cũng là ngày rất tốt để xuất hành cho các chuyến đi. Vậy nên, đi chùa vào ngày này cầu mong bình an, sức khỏe, gia đạo sẽ rất tốt.

3. Những lưu ý đi lễ chùa đầu năm

3.1. Lễ vật đi chùa

Việc sắm lễ vật đi chùa là điều rất cần thiết. Khi đến dâng hương ở các chùa bạn chỉ sắm các lễ chay như: hương, hoa tươi, quả chín, oản phẩm, xôi, chè... Không được sắm sửa lễ mặn như cỗ tam sinh (trâu, dê, lợn), thịt gà, giò, chả... Bạn lưu ý một số vấn đề sau:

• Không đặt lễ mặn ở khu vực Phật điện tức là chính điện, tức là nơi thờ tự chính của ngôi chùa. Trên hương án của chính điện chỉ được dâng đặt lễ chay, tịnh. Việc sắm sửa lễ mặn chỉ có thể được chấp nhận nếu như trong khu vực chùa có thờ tự các vị Đức Ông, Thánh, Mẫu và chỉ dâng đặt tại ban thờ hay điện thờ mà thôi.
• Không nên sắm sửa vàng mã, tiền âm phủ để dâng cúng Phật tại chùa. Nếu có sửa lễ này thì thí chủ đặt ở bàn thờ thần linh, Thánh Mẫu hay ở bàn thờ Đức Ông. Tiền thật cũng không nên đặt lên hương án của chính điện, mà nên bỏ vào hòm công đức.
• Hoa tươi lễ Phật là hoa sen, hoa huệ, hoa mẫu đơn, hoa ngâu... không dùng các loại hoa tạp, hoa dại.
• Tránh suy nghĩ lệch lạc khi hành lễ với quan niệm: Lễ càng nhiều, phật phù hộ càng nhiều. Quan niệm trên hoàn toàn sai và lệch lạc, làm mất đi nét đẹp trong tôn giáo Việt Nam. Việc đi lễ chùa chủ yếu dựa vào tâm của người đi chùa do vậy bạn cần phải thành tâm khi đó Phật mới phù hộ cho được.

3.2. Trang phục khi đi chùa

Việc lựa chọn trang phục khi đi chùa là điều bạn cần nên chú ý. Khi vào chùa cần mặc quần áo dài, kín cổ, đi khẽ. Tránh mặc áo ngắn tay, áo sát nách, áo may ô, quần soóc, váy ngắn... Đối với Phật tử thì phải mặc áo lễ khi đến điện thờ Phật trong chùa.

3.3. Cách xưng hô trong chùa

Với nhà sư thì xưng là A di đà Phật, bạch Thầy,... và xưng mình là Con. Xưng hô như vậy tức là nhìn thấy tăng mà tưởng nhớ thầy Thích Ca Mâu Ni, mình xưng hô như vậy là đang xưng hô với Đức Thích Ca. Nếu nhà sư đó là Thầy hướng dẫn mình tu tập thì xưng hô là Thầy thì ngoài ý nghĩa trên còn mang nghĩa là Thầy dạy học đạo. Khi thưa gửi gì với nhà sư thì đều chắp tay hình búp sen.

3.4. Nguyên tắc ra, vào chùa

Khi đi qua cổng Tam quan vào chùa nên đi vào cửa Giả quan (bên phải) và đi ra bằng cửa Không quan (bên trái). Cửa Trung quan chỉ dành cho Thiên tử, bậc cao tăng, bậc khoa bảng đi vào chùa và đi ra cũng theo cửa này. Sau đó, du khách có thể gặp sư trụ trì, sở dĩ là vì Chùa do sư trụ trì cai quản, có sư, tăng – ni, chùa mới được giữ gìn và Đạo Phật mới được truyền.

3.5. Cầu nguyện

Theo quan niệm của nhà Phật, Phật chỉ phù hộ an bình, che trở cho con Phật chứ không thể phù hộ đường công, danh, tài, lộc. Vì vậy, khi chúng ta làm lễ cầu tới cửa Phật nên xin được Phật che trở, bảo vệ. Đặc biệt vào Đình, Đền bạn có thể cầu xin may mắn trong sự nghiệp, tình cảm của mình để cả năm luôn được may mắn và thuận lợi nhất.

3.6. Cách thắp hương

Việc thắp hương trong chùa là điều bạn cần phải ghi nhớ:

• Bạn không để hương bị tắt trong khi đang sử dụng.
• Nếu là hương que bạn chú ý phải cắm thẳng, không để nghiêng lệch. Nếu thấy đã có hương cháy, không cần thắp và cắm tiếp. Chỉ dùng một nén hương là được, không cắm hay thắp cả thẻ/gói hương.
• Với hương tháp bạn phải đặt vào giữa đĩa hương hoặc lư hương.
• Hương vòng chú ý đặt thuận theo chiều kim đồng hồ.
• Không phải chỗ nào cũng cắm hương được. Chỉ cắm vào bát hương, nếu bát hương có hương rồi không cần cắm tiếp. Không cắm hương tùy tiện vào tay tượng, gốc cây, hay đồ lễ... Nhiều người cho rằng cắm hương vào đồ lễ của mình thì mới thiêng, Phật Thánh mới biết, là không đúng.

3.7. Lưu ý khi lấy lộc

Việc lấy lộc khi đi chùa là điều không phải ai cũng biết. Nhiều người có thói quen mang các đồ ở đình chùa về đặt lên ban thờ nhà mình, điều này hoàn toàn không nên. Đồ đã cúng rồi không thể cúng lại; hơn nữa nhiều đồ có chứa trường khí âm, ảnh hưởng xấu đến ban thờ của gia đình bạn:

• Bạn chỉ cần đặt tiền vào hòm công đức, không cần lấy giấy công đức. Nếu có lấy cũng không nên mang đặt lên ban thờ nhà mình để báo công.
• Không lấy cành lộc mang về đặt lên ban thờ nhà mình. Cành lộc chứa nhiều trường khí âm, bất lợi cho gia tiên, thần linh tại gia.
• Có thể lấy lộc là bánh kẹo, bao diêm, bật lửa nhưng đều không mang về đặt lên ban thờ.
• Bùa, phù chú... đa phần có trường khí âm, không nên mang về nhà, càng không nên đặt lên ban thờ hay nhét vào ví. Đặt bùa chú vào ví, cũng như luôn mang một trường khí âm, hỗn loạn theo người, chỉ gây thêm bất lợi cho bản thân bạn mà thôi.

3.8. Cách hành lễ khi đi chùa

Khi đi chùa, nhiều người không biết cách hành lễ sao cho đúng. Dưới đây là 5 bước hành lễ khi đi chùa bạn nên biết:

• Đặt lễ vật: Thắp hương và làm lễ ở ban thờ Đức Ông trước.
• Sau khi đặt lễ ở ban Đức Ông xong, đặt lễ lên hương án của chính điện, thắp đèn nhang.
• Sau khi đặt lễ chính điện xong thì đi thắp hương ở tất cả các ban thờ khác của nhà Bái đường. Khi thắp hương lên đều có 3 lễ hay 5 lễ. Nếu chùa nào có điện thờ Mẫu, Tứ phủ thì đến đó đặt lễ, dâng hương cầu theo ý nguyện.
• Cuối cùng thì lễ ở nhà thờ Tổ (nhà Hậu).
• Cuối buổi lễ, sau khi đã lễ tạ để hạ lễ thì nên đến nhà trai giới hay phòng tiếp khách để thăm hỏi các vị sư, tăng trụ trì và có thể tùy tâm công đức.

3.9. Những việc cấm kỵ khi đi chùa

1. Không chạy qua chạy lại, nói chuyện, bình phẩm, ngồi hoặc nằm trong Phật đường. Không tùy tiện hắt hơi, sổ mũi, khạc nhổ,… quanh khu vực Phật điện, tam bảo.

2. Không được tùy ý làm ồn hoặc nói những lời bất kính đối với Phật, Thánh, cũng không được có thái độ thiếu cung kính như tùy tiện dùng tay chỉ trỏ vào tượng Phật

3. Vào Phật đường, tam bảo không nên đi giày dép, nhai trầu, hút thuốc. Tam bảo là nơi tôn nghiêm, có giới hương, định hương, chân hương, đòi hỏi phải trì giới để di dưỡng thanh tịnh, tuyệt đối không gây ồn ào, hỗn tạp.

4. Không nên mang theo mũ áo, khăn, túi xách, gậy gộc, bao tay… vào tam bảo bái Phật. Lỡ đặt những đồ đạc như vậy trên bàn, trên chiếu hoặc trong góc tam bảo để bái Phật thì mọi công quả tu dưỡng bấy lâu đều tiêu tán. Đi lễ chùa, tốt nhất không mang theo những đồ tùy thân khi vào tam bảo. Trước tượng Phật nên cung kính nghiêm trang, không nhìn ngang ngó dọc, khệnh khạng trước tam bảo. Nếu muốn chiêm ngưỡng tượng Phật, nên đứng từ ngoài để quan sát.

6. Không nên chụp ảnh, quay phim tùy tiện trong chùa.

7. Tuyệt đối không được tự ý lấy sử dụng hoặc mang bất kỳ đồ đạc gì của nhà chùa về làm của riêng. Và cũng không nên mang các đồ ở đình chùa về đặt lên ban thờ nhà mình. Đồ đã cúng rồi không thể cúng lại; hơn nữa nhiều đồ có chứa trường khí âm, ảnh hưởng xấu đến ban thờ.

4. Đi chùa đầu năm: Cẩn thận những điều sau để không bị phạt

Đầu xuân năm mới luôn là thời điểm nhiều người đi lễ chùa cầu bình an và may mắn cho gia đình. Tuy nhiên, khi đi lễ chùa đầu năm, người dân cần lưu ý những điều sau để không bị phạt.

4.1. Thắp hương, đốt vàng mã không đúng nơi quy định sẽ bị phạt

Tập tục thắp hương, đốt tiền vàng mã trong các lễ hội truyền thống, ngày lễ,… đã trở thành thói quen lâu đời của người Việt. Tuy nhiên, vô hình chung việc làm này đã góp phần gây ô nhiễm môi trường, vừa lãng phí và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về hỏa hoạn.

Vì vậy, tại các đền chùa đều có khu vực thắp hương, đốt vàng mã riêng. Người dân đi lễ chùa muốn thắp hương, hóa vàng mã cần thực hiện đúng theo hướng dẫn của ban tổ chức lễ hội, khu di tích.Trường hợp thắp hương, đốt vàng mã không đúng nơi quy định, người thực hiện có thể bị phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng (theo khoản 19 Điều 2 Nghị định 28/2017/NĐ-CP).

Ngoài ra, hành vi ném, thả tiền xuống giếng, ao hồ; nói tục, xúc phạm tâm linh gây ảnh hưởng đến không khí trang nghiêm; xả rác bừa bãi làm mất vệ sinh môi trường trong khu vực lễ hội, di tích cũng sẽ bị xử phạt lên đến 500.000 đồng.

Đặc biệt, nếu thắp hương, đốt vàng mã gây thiệt hại nghiêm trọng như cháy chùa, cháy rừng hoặc các tài sản khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vô ý gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản tại Điều 180 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017 với mức phạt như sau:

• Phạt cảnh cáo hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm: Vô ý gây thiệt hại cho tài sản của người khác trị giá từ 100 - dưới 500 triệu đồng;
• Phạt cải tạo không giam giữ từ 02 - 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng - 02 năm: Gây thiệt hại cho tài sản của người khác trị giá 500 triệu đồng trở lên.

4.2. Bẻ cành hái lộc, phá hoại cây trong chùa bị phạt đến 5 triệu đồng

Hái lộc đầu năm cũng là phong tục có từ lâu tại Việt Nam. Tục hái lộc có ý nghĩa mang tài lộc về nhà, cành lá xanh tốt còn có ý nghĩa vui tươi.

Tuy nhiên, do nhiều người thiếu ý thức khi hái lộc và hiểu nhầm rằng “cành cây càng to, lộc càng nhiều” dẫn tới việc bẻ cây, vặt lá, thậm chí chặt cành gây mất mỹ quan và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Cây xanh cũng được coi là tài sản của chùa. Do đó, nếu thực hiện hành vi bẻ cành hái lộc có thể bị xử phạt hành chính về hành vi hủy hoại hoặc cố tình làm hư hỏng tài sản của chùa.

Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 15 Nghị định 167/2013/NĐ-CP, cá nhân thực hiện hành vi này có thể bị phạt tiền từ 02 - 05 triệu đồng.

Chính vì vậy, người dân cần lưu ý khi đi lễ, tham quan vãn cảnh trong chùa không được bẻ cành hái lộc nếu không muốn bị phạt.

4.3. Trang phục hở hang có thể không được vào chùa

Việc ăn mặc lịch kín đáo, lịch sự, không hở hang khi bước vào những nơi thanh tịnh như chùa đã trở thành một quy tắc bất thành văn mà dường như ai cũng phải biết.

Điều này cũng đã được đề cập tại điểm b khoản 2 Điều 6 Nghị định 110/2018/NĐ-CP. Theo đó, người dân khi tham gia lễ hội có trách nhiệm ứng xử có văn hóa trong hoạt động lễ hội; trang phục lịch sự, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam…

Vì vậy, khi đi lễ chùa, người dân nên tuân thủ quy định này để đảm bảo phù hợp với thuần phong mỳ tục, không nên ăn mặc hở hang như mặc quần đùi ngắn, áo hở lưng, hở bụng, quần áo quá mỏng,…

Trước đây, hành vi không mặc quần áo hoặc mặc quần áo lót ở nơi hội họp đông người, các địa điểm văn hóa, tín ngưỡng… sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 60.000 - 100.000 đồng (khoản 1 Điều 10 của Nghị định 73/2010/NĐ-CP).

Tuy nhiên, quy định này đã bị bãi bỏ và được thay thế bởi Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Theo đó, hành vi ăn mặc phản cảm hở hang không còn bị xử phạt. Đây được cho là để người dân tự giác thực hiện sao cho đúng chuẩn mực xã hội, hợp thuần phong mỹ tục đất nước ta và không thấy hổ thẹn với chính bản thân họ.

Mặc dù vậy, vẫn không hiếm trường hợp vẫn ăn mặc phản cảm khi đi vào chùa gây bức xúc dư luận. Để tránh tình trạng đó, nhiều khu di tích, đền chùa đã có quy định không cho những du khách ăn mặc hở hang vào tham quan hoặc lễ chùa. Thay vào đó, có thể cho du khách mượn trang phục kín đáo để đảm bảo tính văn hóa, sự văn minh chốn linh thiêng.