BHXH là gì, bao gồm những gì? Tổng đài BHXH là bao nhiêu?

Được tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) là một loại quyền lợi không thể thiếu đối với người lao động hiện nay. Vậy BHXH là gì? BHXH có những loại nào? Hãy cùng VnAsk tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là gì?

Bảo hiểm xã hội (viết tắt: BHXH) là sự đảm bảo thay thế được bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất, dựa trên cơ sở một quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia BHXH, có sự bảo hộ của Nhà nước theo pháp luật, nhằm bảo đảm an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội. Bảo hiểm xã hội là trụ cột chính trong hệ thống an sinh xã hội ở mỗi nước.

Bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay có 2 loại là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.

• Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Là BHXH do Nhà nước tổ chức và bắt buộc người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. BHXH bắt buộc bao gồm các chế độ: Thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.
• Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn phương thức và mức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Nhà nước có chính sách hỗ trợ người tham gia đóng tiền BHXH để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

>> Tham khảo: Tra cứu kết quả đóng BHXH của công ty nhanh, chính xác

Các quyền lợi khi tham gia BHXH

Khi tham gia BHXH, người tham gia được hưởng những quyền lợi sau:

• Được tham gia và hưởng các chế độ theo Luật BHXH.
• Được cấp và quản lý sổ BHXH và nhận lại sổ khi không còn làm việc.
• Nhận lương hưu và trợ cấp đầy đủ khi đến tuổi về hưu.
• Hưởng bảo hiểm y tế trong các trường hợp: Đang hưởng lương hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nhận con nuôi, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hay trợ cấp ốm đau.
• Chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động và được thanh toán chi phí giám định y khoa nếu đủ điều kiện hưởng BHXH.
• Ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp BHXH cho người khác.
• Được cung cấp thông tin về đóng BHXH theo định kỳ; yêu cầu người sử dụng lao động cung cấp thông tin về việc đóng và quyền được hưởng các chế độ của BHXH.
• Người tham gia được khiếu nại, tố cáo và khởi kiện BHXH theo quy định pháp luật.

Các chế độ BHXH Việt Nam

Các chế độ BHXH hiện hành ở Việt Nam bao gồm 6 chế độ chính là: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất và bảo hiểm thất nghiệp.

Chế độ ốm đau

Chế độ ốm đau dành cho người lao động đã tham gia BHXH bị ốm đau hoặc tại nạn lao động và có xác nhận của tổ chức, cơ sở y tế. Người lao động sẽ được nghỉ và hưởng các chế độ của lao động theo quy định của Luật Bảo Hiểm Xã Hội Việt Nam. Tùy vào mỗi công việc mà người lao động sẽ có mức hưởng khác nhau. Thời gian nghỉ ốm đau của người lao động đã tham gia BHXH không quá 30 ngày. Nếu bạn chưa hồi phục sức khỏe trong khoảng thời gian này thì sẽ được nghỉ theo chế độ nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau theo đúng quy định của pháp luật.

Chế độ thai sản

Chế độ thai sản dành cho các đối tượng là lao động nữ có đủ điều kiện hưởng trợ cấp của các chế độ của thai sản. Nếu lao động nữ sinh con hoặc nhận nuôi con dưới 6 tuổi đủ điều kiện hưởng chế độ của thai sản thì sẽ nhận hỗ trợ 1 lần từ BHXH một khoản bằng 2 lần tháng lương cơ sở trong thời gian nghỉ hưởng chế độ.

Nếu lao động nữ khi sinh con không đóng BHXH mà chồng tham gia thì khi đó chồng sẽ nhận hỗ trợ 1 lần từ BHXH một khoản bằng 2 lần tháng lương cơ sở trong thời gian vợ nghỉ sinh con. Người lao động nữ hưởng chế độ thai sản trong vòng 30 ngày mà chưa đủ sức khỏe để đi làm tiếp thì sẽ nghỉ từ 5 đến 10 ngày theo chế độ nghỉ dưỡng sức và phục hồi sức khỏe của quy định bảo hiểm xã hội.

Chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp

Người lao động tham gia BHXH không may bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cũng được hưởng trợ cấp theo quy định của BHXHVN. Nếu đủ điều kiện, người lao động sẽ nhận trợ cấp 1 lần hoặc theo tháng tùy theo mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe. Ngoài các trợ cấp bảo hiểm về thu nhập hàng tháng, người lao động còn được hưởng các trợ cấp về phương tiện đi lại, gậy chống, các công cụ sinh hoạt để nhằm giúp cho người lao động nhanh chóng khỏe mạnh.

Chế độ hưu trí

Người lao động đến tuổi nghỉ hưu hoặc do suy giảm sức khỏe, không thể lao động theo quy định của tổ chức Bảo Hiểm Xã Hội Việt Nam và đóng đủ 20 năm BHXH sẽ nhận được tiền hưu trí hàng tháng tùy thuộc vào mức tham gia và khoản tiền đóng BHXH.

Đối với người tham gia bảo hiểm xã hội chưa tham gia đủ 20 năm mà đến tuổi về hưu hoặc khi nghỉ việc chưa tham gia đủ 20 năm tiền bảo hiểm xã hội có thể lên trực tiếp các tổ chức, cơ quan BHXH để yêu cầu thanh toán bảo hiểm xã hội để hưởng mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần.

>> Xem thêm: Cách tính tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần

Chế độ tử tuất

Người tham gia BHXH khi bị tử vong do bệnh tật, tai nạn... sẽ được BHXH trợ cấp mai táng, hỗ trợ tử tuất hàng tháng và trợ cấp tử tuất mỗi tuần theo quy định của tổ chức, cơ quan bảo hiểm xã hội. Đây là phần thu nhập hỗ trợ cho thân nhân người tham gia BHXH khi gặp bất trắc và tử vong. Mức trợ cấp tử tuất hàng tháng phụ thuộc vào mức lương cơ sở của người tham gia bảo hiểm tại thời điểm đang tham gia. Mức trợ cấp tử tuất hàng tuần phụ thuộc vào thời gian tham gia bảo hiểm xã hội và mức đóng bảo hiểm hàng tháng.

Chế độ bảo hiểm thất nghiệp

Bảo hiểm thất nghiệp là bảo hiểm nhằm hỗ trợ người lao động mất đi thu nhập hàng tháng do thất nghiệp. Điều kiện hưởng chế độ thất nghiệp khi người lao động đóng đủ quỹ thất nghiệp trong bảo hiểm xã hội trên 12 tháng trước 24 tháng kể từ ngày thất nghiệp. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp nhiều hay ít phụ thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp. Mức hưởng trợ cấp hàng tháng sẽ tính bằng 60% mức đóng khi tham gia bảo hiểm trước khi thất nghiệp 6 tháng.