Bao sái ban thờ là gì? Bao sái bàn thờ cần những gì?

Bao sái bát hương là một nghi thức quan trọng của nhiều gia đình vào dịp cuối năm âm lịch. Bao sái là gì, bao sái ban thờ gia tiên, bao sái ban thờ thần Tài,...

Dịp cuối năm, các gia đình Việt thường có một nghi thức rất quan trọng đó là lễ sửa bát hương (theo Phật giáo gọi là lễ bao sái). Đây là dịp để gia chủ lau dọn bàn thờ, tỉa chân nhang để chuẩn bị đón năm mới đồng thời cũng giúp ban thờ sạch sẽ, thông thoáng đón hỷ thần, tài lộc trong năm tới. Trong bài viết này VnAsk sẽ giải thích chi tiết về bao sái, lễ cúng bao sái bát hương, văn khấn trước và sau khi rút chân hương, những lưu ý quan trọng để tránh phạm phải điều kiêng kỵ trong quá trình tỉa chân nhang.

Bao sái bát hương cuối năm 2023

1. Bao sái là gì?

Bao Sái là cách gọi theo nhà Phật, đây là việc vệ sinh bát hương, một việc rất cần làm lúc năm hết tết đến và thường được làm vào 23 tháng Chạp.

Dịp cuối năm là lúc con cháu hướng về tổ tiên, các vị thần linh cầu mong sự bình an, tỏ lòng hiếu thuận. Thông thường cứ vào dịp cuối năm, nhiều gia đình thường có nhu cầu bốc lại bát hương. Lý do của việc thay đổi này là do trong nhà đang có nhiều bát hương cần gộp lại, hoặc có ít quá (một bát chung) cần tách ra, hay thay đổi bát hương cho đồng bộ...

2. Ngày đẹp tỉa chân nhang cuối năm 2023

Chọn ngày tốt để tỉa chân nhang cuối năm 2023 là một vấn đề luôn được rất nhiều người quan tâm. Và theo phong tục thờ cúng của người Việt chúng ta, việc tỉa chân nhang, dọn dẹp bàn thờ thần linh, gia tiên chỉ được thực hiện 1 lần trong năm.

• Âm lịch: ngày 23.12.2023
• Dương lịch: ngày 02.02.2023 (nhằm ngày thứ 6 trong tuần)

Ngày 23 tháng Chạp cũng là ngày đưa ông Táo về trời. Và để bàn thờ thần linh, gia tiên được sạch sẽ và thoáng mát hơn trước khi làm lễ đưa ông Táo về trời. Gia chủ thường dọn dẹp bàn thờ và tỉa chân nhang.

Khung giờ tốt đẹp để tiến hành tỉa chân nhang ngày 23 là các giờ

• Mậu Tý (23h-1h): Thanh Long
• Kỷ Sửu (1h-3h): Minh Đường
• Nhâm Thìn (7h-9h): Kim Quỹ
• Quý Tị (9h-11h): Bảo Quang
• Ất Mùi (13h-15h): Ngọc Đường

Ngoài ra trong tháng Chạp năm Quý Mão có 5 ngày tốt các gia đình nên dọn dẹp bàn thờ cuối năm, gồm:

2 ngày "đại lộc"

Theo Lịch Ngày Tốt, tháng Chạp năm Quý Mão có 2 ngày "đại lộc", rất tốt cho việc tâm linh như lau dọn bàn thờ, tỉa chân nhang. Cụ thể gồm:

Ngày 26 tháng Chạp (tức ngày 5/2/2024 dương lịch)

Đây là ngày Hoàng đạo rất tốt cho việc lau dọn bàn thờ, tỉa chân nhang, bao sái bát hương... để được Thần Phật ban phước, dễ gặp dữ hóa lành, gia đình thêm thịnh vượng.

Khung giờ tốt gồm: 7h-9h, 11h-13h và 13h-15h.

Ngày 28 tháng Chạp (tức ngày 7/2/2024 dương lịch)

Đây là ngày tốt để tiến hành tẩy uế, lau dọn bàn thờ để mưu sự lớn dễ thành, thời gian tới gặp nhiều niềm vui, thuận lợi và thịnh vượng về tài lộc.

Khung giờ tốt gồm: 5h-7h, 9h-11h và 15h-17h.

3 ngày "phù hợp"

Ngoài 2 ngày được coi là rất tốt cho việc lau dọn bàn thờ nói chung (bàn thờ Thần Tài, bàn thờ gia tiên, bàn thờ Phật...), còn 3 ngày dưới đây cũng khá phù hợp để tiến hành nếu gia chủ không kịp sắp xếp thời gian nói trên. 3 ngày này gồm:

Ngày 24 tháng Chạp (tức ngày 3/2/2024 dương lịch): Khung giờ tốt gồm: 5h-7h, 11h-13h, 13h-15h, 17h - Trước 18h.

Ngày 29 tháng Chạp (tức ngày 8/2/2024 dương lịch): Khung giờ tốt gồm: 7h-9h, 9h-11h, 13h-15h.

Ngày 30 tháng Chạp (tức ngày 9/2/2024 dương lich): Khung giờ tốt gồm: 5h-7h, 11h-13h, 13h-15h, 17h - Trước 18h.

3. Cách sắm lễ bao sái (lễ tỉa chân nhang)

Gồm các đồ mã, hương hoa như sau:

• 1 đĩa xôi
• 1 miếng thịt luộc
• 1 đĩa hoa trái theo mùa
• 1 ấm trà và bộ 5 chén nhỏ
• 3 chén rượu nhỏ
• 1 tách nước sôi để nguội
• 3 lễ tiền vàng
• 2 lọ hoa

4. Những kiêng kị khi bao sái, tỉa chân nhang bát hương

Với người Việt, trong gia đình (ngay cả người theo Công giáo) thì nhà nào cũng có ban thờ và trong ban thờ sẽ thờ một linh vật không thể thiếu được. Đó là bát hương hay bát nhang dùng để cắm cây hương sau khi đã thắp. Nhưng việc bốc bát nhang hay sắp đặt thế nào không phải ai cũng biết cách.Theo Phật Giáo (và một số tôn giáo khác), thì bát nhang (bát hương) là một vật linh thiêng dùng thờ cúng trong gia đình. Nơi thờ cúng là nơi con cháu hướng về tổ tiên, các vị thần linh cầu mong sự bình an, tỏ lòng hiếu thuận.

Khi thắp một nén hương là gửi lòng thành kính của mình vào cõi vô hình, nén hương là nhịp cầu để người âm và người dương gặp nhau, mượn nén hương này để thỉnh mời vong linh người đã khuất về ngự tại bàn thờ chứng minh lòng hiếu thuận của con cháu.

Trong gia đình tùy theo trách nhiệm là con trưởng, con thứ v.v… mà thờ phụng. Thông thường sẽ có 3 cấp bậc:

- Thờ Phật: Thờ sự giải thoát, cầu mong sự bình an thanh thản đến với gia đình

- Thờ Thần: Thờ thổ công, long mạch, thần tài, tiền chủ những vị cai quản đất giúp gia đình ăn ở yên ổn.

- Thờ gia tiên: Gia tiên họ nội nói chung. Nếu thờ nhà ngoại thì phải lập bát hương và ban thờ khác (trường hợp nhà ngoại không có người thờ tự).

Bất cứ ai cũng có thể bốc được bát hương, miễn là thành tâm và thân thể sạch sẽ. Một số điều cần phải lưu ý khi bốc lại bát hương:

Đầu tiên, chúng ta thường nghĩ người bốc bát hương phải là người cao minh, thường là các thầy hoặc pháp sư. Thực tế, ai cũng có thể bốc được bát hương, nhưng gia chủ đích thân bốc là tốt nhất.

Đó phải là người thành tâm và chân tay sạch sẽ. Nhờ người bốc, nhiều khi người ta cho bùa chú, hay các hạt nhựa (ngoài cửa hàng gọi là đá) vào sẽ không tốt.

Tiếp theo, bát hương đã bốc xong phải đặt trên bàn thờ được dọn sạch sẽ, gọn gàng. Tốt nhất nên tham khảo thêm cách bày trí bàn thờ theo phong thủy. Chú ý là những đồ bày trên bàn thờ, dùng cho thờ cúng, chứ không phải bày cho đẹp, mua đủ thứ đồ nhựa nhiều màu sắc về là không tốt.

Có thể bày tiền vàng mã, tiền xu, chứ không bày tiền thật. Bởi vì khi đặt tiền thật trên mâm lễ, trên ban thờ... thì thần linh, gia tiên (người mình cần cầu xin) rất khó về, những nguyện cầu (nhỏ) của mình khó được đáp ứng.

Vào ngày Tết ông Táo, có thể bày thêm bánh kẹo, đồ mã (là phong tục, nhưng hạn chế, vì đốt nhiều gây ô nhiễm môi trường). Vào ngày 30 Tết đến mùng 5, dán Táo quân phù để mời Táo quân quay lại.

5. Hướng dẫn cách tỉa chân nhang

Bước 1:

Trước khi bao sái lau dọn nhà cửa sạch sẽ, mở toang các cửa trong nhà, chuẩn bị đồ cúng theo đủ 5 phần

+ Nến - tượng trưng cho lửa - sự ấm cúng trong nhà

+ Hương - thắp nén tâm hương - tấu lời bái bạch

+ Hoa - sắc hoa giăng bủa , tươi mát gia cư

+ Quả - đĩa ngũ quả dâng lên bề trên

+ Thực - đồ cúng cho bề trên hưởng dụng, theo đúng quan niệm trước cúng sau ăn. Ăn gì thì cúng nấy, cơ bản là xôi gấc, gà, bánh kẹo, đồ chay vvv

Rượu trắng và 1 củ gừng để vỏ rửa sạch giã nát + khăn sạch ( giã gừng và đổ rượu vào , ngâm khăn vào rượu ít nhất 30' trc khi lau dọn )

Bước 2: thắp 1 nén hương, khấn xin phép gia tiên / các quan thần linh / thần tài

Thông báo xin được dọn dẹp bàn thờ xin các Ngài tạm lánh sang 1 bên để thực hiện việc dọn dẹp

Bước 3: Hạ các đồ muốn lau dọn xuống

Cần chuẩn bị bàn to và cao, phủ vải hoặc giấy đỏ, hạ đồ thờ cúng (bài vị, di ảnh, bình hoa, chén nước ..vv.. xuống rồi để ngay ngắn toàn bộ đồ thờ cúng lên bàn )

Nếu là ban thờ Phật thì phủ vải hoặc giấy vàng không lau đồ trực tiếp trên bàn thờ. Dùng khăn sạch đã ngâm rượu gừng ( 30' trở lên) lau toàn bộ các đồ thờ.

Sau đó dùng 1 khăn khô lau lại. Lau lần lượt từng món, không vội vàng, không kẹp đồ thờ vào nách, chân, háng. Không vứt đồ thờ cúng lăn lóc mà để ngay ngắn, trang nghiêm)

Bước 4: bao sái , rút tỉa chân hương

Rửa 2 tay sạch bằng rượu gừng. Dùng 1 tay giữ chặt bát hương xuống tránh cho bát hương bị xê dịch. Lấy khăn khô, chổi khô lau quét toàn bộ bụi trên miệng, xung quanh bát hương xuống bàn thờ. Sau khi lau dọn , lấy 2 tay (XIN CHÚ Ý LÀ 2 TAY) rút tỉa từng chân hương 1 cho tới khi chân hương còn số lẻ 1 / 3 / 5 / 7 / 9.

Thường bát hương thần linh cần để lại 5 chân hương (ngũ hành tề tụ)

Bát hương khác để lại 3 chân hương (sinh tài)

Chỗ chân hương rút ra để lên bàn có phủ vải / giấy đỏ , sau đó hoá hết chân hương đó đi, tro tàn gom lại thả ra sông có dòng chảy (xin lưu ý là sông có dòng chảy, sông không dòng kiểu mương máng hay sông tô lịch xin đừng thả).

Sau đó lấy 1 khăn sạch khô lau dọn tàn từ chân hương cũ rơi xuống. Rồi dùng khăn ngâm rượu gừng lau lại 1 lần xung quanh bát hương là hoàn thành. Lấy khăn khô lau và thu dọn hất toàn bộ bụi, tro trên bàn thờ xuống. Lấy 1 khăn sạch khác cũng đã ngâm rượu, lau lại toàn bộ bàn thờ, sau đó lại dùng khăn khô lau lại 1 lần nữa.

Bước 5: đặt lại đồ thờ cúng, thay nước, thay chum gạo muối (nếu có), khấn xin thỉnh các Ngài về, báo cáo con đã xong việc.

Lưu ý cho ban thờ Phật:

Nếu nhà có ban thờ Phật, tượng Phật, ảnh Phật xin lưu ý k dùng rượu để lau mà nên dùng khăn thấm nước sạch đã được ngâm cánh hoa hồng vàng để lau. Nếu không có thì nước ngũ vị hương hay nước trắng bình thường cũng được. Tuyệt đối không lau bằng rượu.

Việc bao sái không quá khó khăn. Chỉ cần chú ý tỉ mẩn, thành tâm và chậm rãi là được.

6. Bài khấn trước khi rút chân hương

7. Văn khấn sau khi rút chân hương

>>>> Văn khấn an vị bát hương

8. Bài cúng xin tỉa bát hương

Trước khi vào văn khấn, các bạn cần chuẩn bị mâm ngũ quả, hoa, đăng, trà... Sắp lên ban thờ thắp 3 nén nhang và khấn theo văn khấn sau đây:

9. Văn khấn bao sái bát hương - Văn khấn xin chân nhang

Khi đã đọc xong thì xê dịch bát nhang và tượng để lau chùi thoả mái. Ngoài ra, bài văn khấn xin tỉa chân nhang trên còn được dùng như văn khấn bao sái bát hương thần tài khi các bạn cần lau dọn ban thờ thần tài.

+ Rời bát hương khỏi bàn thờ (không làm vệ sinh ngay trên bàn thờ)

+ Rút bớt chân hương, chỉ để lại chừng 3-5 chân hương

+ Vét bớt tro trong bát hương, mức tro thấp hơn miệng bát hương độ 1-2 cm

+ Rửa: Pha nửa lít rượu trắng, dùng miếng gạc hoặc vải trắng sạch, rấp hỗn hợp rượu đó lau trên vành mép bát hương trước, chuyển xuống phần phía trước bát hương, sau bát hương rồi đáy bát hương.

+ Bao sái bát hương xong thì lau bàn thờ cho sạch

+ 1 đĩa xôi, 1 khúc thịt

+ 1 đĩa hoa quả theo mùa

+ 1 ấm trà và bộ 5 chén nhỏ

+ 3 chén rượu nhỏ

+ 1 tách nước sôi để nguội

+ 3 lễ tiền vàng

+ 2 lọ hoa hai bên

+ Xong rồi thắp 3 nén nhang mỗi bát và đọc

“Linh nhập lô nhang” (3 lần)

nếu có tượng thì đọc

“Linh nhập tượng” (3 lần)

Lưu ý: Những chân nhang đã nhổ cần đốt, thả tro xuống sông suối.

(Khi bao sái xong đâu đấy đặt ngay ngắn theo chỗ cũ không được đặt lệch chỗ khác, muốn vậy trước khi bao sái phải lấy bút đánh dấu).

Bao sái không chỉ là một nghi thức thông thường mà nó nhằm tỏ rõ lòng thành kính của con cháu đến ông bà, tổ tiên chính vì vậy khi thực hiện nghi thức này cần thật sự thành tâm để công việc suôn sẻ, tốt đẹp.

10. Hướng dẫn bao sái ban thờ Thần Tài, ông Địa

Theo phong tục của người Việt Nam, hằng năm mỗi dịp sang năm mới, các gia đình Việt theo thông lệ sẽ có một thủ tục không thể thiếu đó là: tỉa chân nhang, bao sái và lau dọn ban thờ Thần tài cuối năm, với mong muốn năm mới công việc kinh doanh buôn bán trở nên thuận lợi và tốt hơn. Tham khảo link bài viết dưới đây để nắm rõ các công việc cần làm trước khi lau dọn, bao bái ban thờ Thần Tài.

>>> Cách rút chân nhang bàn thờ Thần Tài

Lễ cúng Táo quân theo truyền thống

Trước khi cúng ông Công ông Táo, các gia đình thường sẽ tỉa chân nhang, bao sái bát hương. Để không phạm tâm linh. Để chuẩn bị cho lễ cúng ông công ông táo, các bạn tham khảo cách cúng và các phong tục và những điều cần lưu ý sau đây:

• Lễ cúng ông Công ông Táo
• Cách chọn giờ đẹp để làm lễ cúng ông Công ông Táo
• Cách cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp
• Cúng Ông Công Ông Táo trong bếp hay trên bàn thờ?