Ca dao là gì? Đặc điểm, ý nghĩa và phân loại ca dao

Cập nhật: 10/10/2024

Ca dao là gì? Ví dụ về cao dao

Ca dao là lời thơ của dân ca*. Ngoài ra ca dao còn bao gồm cả những bài thơ dân gian mang phong cách nghệ thuật chung với lời thơ của dân ca. Khái niệm ca dao còn được dùng để chỉ một thể thơ dân gian - thể ca dao.
Ca dao Việt Nam được truyền miệng, thường phổ theo thơ lục bát giúp mọi người dễ nhớ và dễ thuộc.

*Dân ca là một thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.

>> Tham khảo: Thành ngữ là gì?

Ví dụ:

1. Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Phân tích: Cù lao chín chữ nói về công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề.

2. Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

Phân tích: Bề, chín chiều: chín bề. Ở đây nghĩa là nhiều bề.

3. Ngó lên nuộc lạt mái nhà
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.

Phân tích: Nuộc lạt là mối buộc của sợi lạt (lạt là dây buộc bằng mây, tre...).

4. Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

Phân tích: Bác mẹ ở đây có nghĩa là cha mẹ, cùng thân nghĩa là ruột thịt, hai thân là thân phụ và thân mẫu, muốn nhắc đến cha mẹ.

Đặc điểm của ca dao

Về mặt nội dung

Ca dao thường diễn tả đời sống tinh thần, tư tưởng và tình cảm của nhân dân trong các mối quan hệ gia đình, lứa đôi, quê hương, đất nước...

Về mặt nghệ thuật

Ca dao mang những đặc điểm như:

Sử dụng ngôn ngữ gần gũi như thường ngày.
Sử dụng thể thơ lục bát (hoặc lục bát biến thể).
Sử dụng nhiều hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ, so sánh.
Lời thơ có phần ngắn gọn, dễ hiểu
Diễn đạt bằng hình thức mang đậm sắc thái dân gian như: Đối đáp, cách xưng hô "mình - ta", lời hô gọi, cảm thán đậm cảm xúc...

Phân loại ca dao

Ca dao được chia thành nhiều loại, tùy vào nội dung mà nó biểu đạt, chẳng hạn như sau:

Ý nghĩa của ca dao

Ca dao mang ý nghĩa cực kỳ quan trọng, nó trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người, dạy mọi người nhiều bài học về cuộc sống, biết yêu thương nhau, biết ơn người lao động và giữ gìn những truyền thống tốt đẹp...