Ca dao là gì? Đặc điểm, ý nghĩa và phân loại ca dao

Ca dao là gì? Ví dụ về cao dao

Ca dao là lời thơ của dân ca, được dùng để chỉ một thể thơ dân gian - thể ca dao và các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người. Ca dao bao gồm cả những bài thơ dân gian mang phong cách nghệ thuật chung với lời thơ của dân cả. Nói theo cách dễ hiểu, ca dao là thơ ca dân gian Việt Nam được truyền miệng theo dạng những câu hát không theo một điệu nhất định, thường phổ biến theo thơ lục bát giúp mọi người dễ nhớ và dễ thuộc.

Ví dụ:

1. Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Phân tích: Cù lao chín chữ nói về công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề.

2. Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

Phân tích: Bề, chín chiều: chín bề. Ở đây nghĩa là nhiều bề.

3. Ngó lên nuộc lạt mái nhà
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.

Phân tích: Nuộc lạt là mối buộc của sợi lạt (lạt là dây buộc bằng mây, tre...).

4. Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

Phân tích: Bác mẹ ở đây có nghĩa là cha mẹ, cùng thân nghĩa là ruột thịt, hai thân là thân phụ và thân mẫu, muốn nhắc đến cha mẹ.

- Trích SGK lớp 7 tập 1 (bản cũ) trang 35 -

Đặc điểm của ca dao

Về mặt nội dung

Ca dao thường diễn tả đời sống tinh thần, tư tưởng và tình cảm của nhân dân trong các mối quan hệ gia đình, lứa đôi, quê hương, đất nước...

Về mặt nghệ thuật

Ca dao mang những đặc điểm như:

• Sử dụng ngôn ngữ gần gũi như thường ngày.
• Sử dụng thể thơ lục bát (hặc lục bát biến thể).
• Sử dụng nhiều hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ, so sánh.
• Lời thơ có phần ngắn gọn, dễ hiểu
• Diễn đạt bằng hình thức mang đậm sắc thái dân gian như: Đối đáp, cách xưng hô "mình - ta", lời hô gọi, cảm thán đậm cảm xúc...

Phân loại ca dao

Ca dao được chia thành những loại như sau:

• Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước.
• Ca dao về tình cảm gia đình.
• Ca dao về lao động, sản xuất.
• Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa.
• Ca dao hài hước.